دادن غذای جامد به نوزاد می‌تواند نقطه عطفی هیجان‌انگیز برای ورود به مرحله‌ای از زندگی باشد که مزه‌های متفاوت و خوشمزه‌ای را برای کودک شما به همراه دارد. در این مقاله به‌صورت جامع و کامل به تمام نیازهای غذای نوزاد تا 1 سالگی می‌پردازیم و همه چیز در مورد تغذیه و نکات ایمنی را با شما در میان می‌گذاریم.
- چه زمانی غذای جامد را شروع کنیم؟
- چگونه غذای جامد را به نوزاد معرفی کنیم؟
- آمادگی بدن نوزاد برای دریافت غذا
- نکات مهم در تغذیه نوزاد
- انتخاب غذای نوزاد بر اساس سن
- نکات مهم برای مدیریت زمان غذای نوزاد
- اینفوگرافیک تغذیه نوزاد
چه زمانی غذای جامد را شروع کنیم؟
آکادمی اطفال آمریکا توصیه میکند که کودک را از سن 4 تا 6 ماهگی، کمکم به غذای جامد عادت دهید.
برخی علائمی که می‌گویند کودک شما نیاز به غذایی جز شیر دارد:
- نوزاد می‌تواند بایستد و یا نشسته سرش را بالا بگیرد.
- نوزاد نسبت به اطراف (حتی به آن چیزی که شما می‌خورید!) کنجکاوی میکند.
- نوزاد غذا را کامل می‌بلعد و به اصطلاح از دهانش بیرون نمی‌ریزد.
- بعد از دریافت میزان مشخص شیر، همچنان گرسنه است. (8 تا 10 بار شیردهی روزانه با سینه یا 300 گرم شیر خشک)
- نوزاد هنگام تعارف غذا، دهانش را باز میکند.
به یاد داشته باشید که نیازی به عجله در این مرحله نیست. بیشتر نوزادان بین 5 تا 6 ماهگی آماده شروع تغذیه با غذای جامد میشوند.
به هیچ وجه تغذیه نوزاد با مواد جامد را قبل از 4 ماه شروع نکنید.
چگونه غذای جامد را به نوزاد معرفی کنیم؟
سعی کنید شیردهی اصلی (تغذیه اول) را به مدت 6 ماه و همچنین شیردهی تکمیلی را تا زمانی که کودک شما یک‌ساله نشده است، ادامه دهید. معرفی مواد غذایی جامد بیشتر به خاطر آن است که نوزاد به جویدن غذا و بلعیدن آن عادت کند تا بعدها بتوان با استفاده از مواد مغذی درون غذاها، در جهت تأمین نیاز و افزایش رشد نوزاد حرکت کرد.
به نوزاد اول صبح، قبل یا بعد از غذا یا هنگامی که شب باید بخوابد، شیر دهید. با آزمون و خطا فرصت مناسب را پیدا کنید. اگر فرزندتان زیاد شیر می‌خورد، سعی کنید قبل اینکه شیر دادن به او را شروع کنید، ابتدا غذای مناسبی را به وی بدهید.
توصیه متخصصان این است که تا 9 ماهگی، روزانه هر 3 تا 4 ساعت شیردهی انجام شود. بعد از 9 ماهگی دفعات شیردهی به هر 5 الی 6 ساعت یک‌بار کاهش یابد.
به محض این که کوچولوی شما مفهوم غذا خوردن را بفهمد و هیجان‌زده شود (این اتفاق معمولاً بین 6 تا 9 ماهگی می‌افتد)، او را به وعده صبحانه، ناهار و یا شام در کنار خانواده دعوت کنید. حتی اگر بعضی اوقات گرسنه نباشد، به اینکه سر یک تایم مشخصی غذا بخورد، عادت میکند.
هرگز کودک خود را مجبور به خوردن غذا نکنید و در فشار قرار ندهید. اگر علاقه ای نشان نمی‌دهد، فقط او را از صندلی مخصوص غذا بلند کنید و بگذارید به امور دیگر بپردازد.
- از 4 تا 6 ماهگی به او دو وعده که هر کدام شامل دو تا چهار قاشق غذا است، بدهید.
- از 7 تا 12 ماهگی به او سه وعده که هر کدام به مقدار یک مشت کودک باشد، بدهید. (کاملاً نرمال است که کودک غذایی که شما برایش درست کرده‌اید را برخی روزها نخورد، به تلاش و صبر ادامه دهید.)
آمادگی بدن نوزاد برای دریافت غذا
اندام‌های داخلی، به‌خصوص دستگاه گوارش کودک بین چهار تا شش ماهگی رشد چشمگیری می‌کنند. این نشان می‌دهد که بدن آن‌ها از نظر جسمی برای پذیرش مواد جامد آماده است.
فرایند رشد شامل موارد زیر است:
- سیستم گوارشی: آنزیم‌های کمک به هضم غذا تولید میشوند.
- سیستم ایمنی بدن: مکانیسم دفاعی روده کاملآ آماده شده است.
- دهان و زبان: کودک قادر است مواد غذایی را در دهان نگه داشته و با خیال راحت قورت دهد.
- کلیه‌ها: کلیه‌های نوزاد اکنون می‌توانند از پس افزایش بار مواد جامد بربیایند.
نکات مهم در تغذیه نوزاد
- هنگام دادن غذای نوزاد، آرامش داشته باشید و صبوری کنید.
- اطمینان حاصل کنید که نوزاد با خیال راحت نشسته و زیاد هم گرسنه نیست.
- صبور باشید. ممکن است دفعه اول نوزاد فقط یک قاشق بخورد، اما در دفعات بعدی این مقدار بیشتر میشود.
- آماده باشید! همه نوزادان هنگام یادگیری برای غذا خوردن آشفته میشوند.
- هنگام غذا دادن به کودک بسیار مراقب خفگی باشید.
- اگر کودک شما برای اولین بار از خوردن امتناع کرد، ظرف یک یا دو روز، دوباره سعی کنید.
- قبل از معرفی غذاهای جدید همیشه چند روز صبر کنید.
- غذا را در یک قاشق کوچک و ترجیحآ قاشق حرارتی به نوزاد بدهید.
انتخاب غذای نوزاد بر اساس سن
در مورد اولین غذاهای کودک هیچ قانون سختی وجود ندارد. غذایی شامل انواع میوه‌ها، سبزیجات و گوشت به هر ترتیب مهم نیست، مهم‌تر آن است که کودک به طعم‌های مختلف عادت کند.
غذای کمکی نوزاد 6 ماهه
سطح آهن ذخیره‌شده در بدن نوزاد در رحم مادر، پس از تولد کاهش می‌یابد و آهن کودک در 9 ماهگی به کمترین حد خود می‌رسد. به همین دلیل استفاده از غلات غنی‌شده با آهن می‌تواند اولین غذای نوزاد خوبی باشد.
ساده‌ترین دستورالعمل نیز ترکیب یک قاشق چای‌خوری غلات با چهار تا پنج قاشق چای‌خوری شیر مادر یا شیرخشک است. برای آشنایی بیشتر با برنامه غذایی نوزاد 6 ماهه و طرز تهیه‌ی انواع غذاهای کمکی نوزاد مطلب [غذای نوزاد شش ماهه] را مطالعه بفرمایید.
اگر کودک شما بعد از یک لقمه سر خود را تکان داد، رویش را برگرداند یا از باز کردن دهان امتناع کرد. او را مجبور به ادامه خوردن غذا نکنید. فقط یک هفته صبر کنید و دوباره امتحان کنید.
زمانی که نوزاد شما به خوردن غلات رقیق عادت کرد، کمکم میزان آب یا شیر مادر آن را کم کنید تا غلیظ‌تر شود.
غذای نوزاد هفت تا نه ماهه
این سن برای غذای نوزاد به نوعی دوران طلایی است. استفاده از انواع پوره‌ها مانند پوره موز، هویج یا مرغ برای شروع کار می‌تواند بسیار خوشایند کودک باشد.
بر اساس نتایج تحقیقات، در این دوره بهترین زمان برای استفاده از غذاهایی که احتمال بالایی برای آلرژی دارند است. بنابراین می‌توانید از مقدار کمی مواد مغذی آلرژی‌زا مانند بادام زمینی، تخم مرغ و لبنیات (حتما جوشانده شود) استفاده کنید.
نکته: اطمینان حاصل کنید که میوه و سبزیجات مورد استفاده در غذای نوزاد، حتماً نرم و له شده باشند. استفاده از نمک و شکر را در غذای نوزاد به‌طور کامل فراموش کنید.
برای دیدن جدول برنامه غذایی نوزاد 7 ماهه به مطلب [غذای نوزاد هفت تا نه ماهه] مراجعه کنید.
تغذیه نوزاد ده تا دوازده ماهه
در سن ده تا دوازده ماهگی نوزاد بهتر است غذاهایی با بافت نرم و لطیف مانند ماست، سیب‌زمینی شیرین و موز له‌شده را به برنامه غذایی نوزاد اضافه کنید.
در این سن کودک شما می‌تواند آهن بیشتری دریافت کند، بنابراین از گوشت پوره‌شده انواع مرغ، گوسفند و بوقلمون در غذای نوزاد استفاده کنید.
از دادن مواد زیر به نوزاد خود جداً پرهیز کنید:
- عسل: اگر عسل زود به کودک داده شود، می‌تواند موجب بیماری خطرناک (فلج) بوتولیسم شود.
- شیر گاو: تا یک سالگی سعی کنید به جای شیر گاو از شیر مادر یا شیر خشک استفاده کنید. البته استفاده از شیر گاو استرلیزه در غذای نوزاد موردی ندارد.
- مواد غذایی با خطر خفگی: تا 12 ماهگی از دادن انواع آجیل، کشمش، آب نبات، پاپ کورن، هات داگ و… به نوزاد بپرهیزید.
بیشتر بخوانید: غذای کودک بر اساس سن | 10 تا 12 ماهگی
نکات مهم برای مدیریت زمان غذای نوزاد
- یک روال روتین ایجاد کنید.
کودک برای خوردن غذا به تمرکز احتیاج دارد. بنابراین یک برنامه مشخص را شروع کنید. در هنگام غذا خوردن دستانش را بشویید، به او آرامش دهید، در کنارش بنشینید، تلویزیون و هر موسیقی بلندی را خاموش کنید.
- شروع مصرف غذاهای جامد زمان‌بر است.
قطعاً تا کودک شما با غذاهای جامد ارتباط برقرار کند، زمان زیادی می‌برد. صبر یکی از صفات بارز و خداگونه مادران است. زمان همه چیز را حل میکند.
- برای کثیف شدن آماده باشید!
نوزاد شما به احتمال زیاد غذا را در همه جا خواهد ریخت. این اتفاق بسیار معمول است و لزوماً نشان‌دهنده نپسندیدن غذای نوزاد نیست.
- حواستان به آلرژی و حساسیت نوزاد باشد!
برای راحت‌تر شدن تشخیص آلرژی، هر بار فقط یک غذای جدید به کودک خود بدهید و سه یا چهار روز تا امتحان غذای دیگر صبر کنید. مراقب علائم واکنش آلرژیک مانند قرمز شدن، کهیر، خس خس سینه، تهوع، اسهال یا خون در مدفوع نوزاد باشید. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.
5- از ظرف غذای کودک رنگی و مناسب استفاده کنید.
برای ایجاد اشتیاق به غذا خوردن، ظرف غذای کودکی تهیه کنید که با کیفیت باشد و از طرح و رنگ جذابی برخوردار باشد.
اینفوگرافیک تغذیه نوزاد
به نظر شما چه نکات دیگری در تغذیه نوزادان وجود دارد که باید رعایت شود؟
4 نقد و بررسی راهنمای جامع غذای نوزاد
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
واقعا عاااالی
مخصوصا بخش رسپی های جدیدی غذای بچه که یاد گرفتم. ممنون
خوشحالیم که زمانی که برای مطالعه گذاشتید مفید بوده براتون.
حریره بادام هم برای کودک بسیار مفیده.
بله غذایی بسیار مقوی اگر که با شیر مادر هم درست بشه دیگه بهترینه.