تغذیه کودک مهمترین قسمت از پروسه بزرگ شدن نوزاد است. بر اساس اطلاعات و پژوهش‌های سازمان بهداشت جهانی، غذای کودک بعد از حدود 6 ماهگی باید آغاز شود.
اولین نشانه‌ها برای علاقه نوزاد به غذا خوردن می‌تواند بعد از توانایی نشستن بدون کمک، یا نشستن کودک به‌صورت صاف باشد. قبلاً در راهنمای جامع غذای نوزاد به مواردی که باید در مورد تغذیه نوزاد بدانیم اشاره شده است. در اینجا به نکات مهمی که در تغذیه کودکان 6 ماهه باید بدانیم خواهیم پرداخت و هفت غذای عالی را برای تغذیه کمکی کودک معرفی خواهیم کرد.
پیش از آن که در مورد مواد غذایی مناسب برای این مقطع سنی کودکان صحبت کنیم، دانستن این دو نکته بسیار مفید است:
- نوزادان به حدود 2 تا 3 قاشق غذاخوری از هر غذا نیاز دارند، پس بهتر است زیاد درست نکنید.
- به واکنش آلرژیک و مواد حساسیت‌زا دقت کنید. مواد غذایی مانند سویا، تخم مرغ، بادام‌زمینی، گندم و در کل مواد غذایی دارای گلوتن می‌تواند باعث ایجاد حساسیت در کودک شود.
غذای کودک شش ماهه
طبق مطالعات انجام شده در سال 2013، شروع تغذیه نوزاد از سن 6 ماهگی، خطر ابتلا به آسم و آلرژی را کم میکند.
برای نوزاد شش ماهه در کنار شیر مادر، میتوانید از میوه و سبزیجات پوره‌شده مانند سیبزمینی، بروکلی، سیب یا گلابی پخته و له‌شده استفاده کنید تا زمان دندان درآوردن نوزاد که بتواند غذاهای جامد را بجود.
حتماً حواستان باشد که غذای پخته‌شده به اندازه کافی سرد باشد. همچنین به یاد داشته باشید که نوزادان برای غذای خود، نیاز به شکر یا نمک ندارند. غذای شور به کلیه آسیب می‌زند و قند نیز می‌تواند به پوسیدگی زودرس دندان منجر شود.
بنابراین نباید با تحمیل نمک و شکر، به بهانه طعمدار کردن غذا، ذائقه کودک را تغییر دهید.
سبزیجات در غذای نوزاد شش ماهه
سبزیجات را برای نوزادان آنقدر بپزید تا بافت نرمی داشته باشد. همچنین سبزیجات تلخ را به‌صورت ترکیبی با بقیه سبزیجات بپزید تا خوردنش برای کودک راحت باشد.
سبزیجات مقوی و قابل خوردن برای نوزاد شش ماهه عبارتند از:
- کلم بروکلی
- هویج زرد یا نارنجی
- فلفل دلمه‌ای
- گل کلم
- نخودفرنگی و لوبیا‌سبز
- اسفناج (هم در ترکیب با ماست بورانی هم به‌صورت جدا بدون مواد افرودنی)
- کدو سبز
- مارچوبه
- آووکادو
- کدو حلوایی و کاهو
میوه در غذای کودک شش ماهه
برای تغذیه کودک 6 ماهه خود از میوه‌های رسیده یا له‌شده استفاده کنید و آنها را ترجیحاً مخلوط کنید تا به بافتی نرم برسند. میوه‌ها شامل:
- موز
- انواع توت‌ها (توت فرنگی، شاتوت، توت سفید و تمشک)
- پرتغال و نارنگی
- سیب
- شلیل و هلوی نرم
- انبه
- ملون، طالبی و خربزه
- گلابی
- آناناس نرم و رسیده
غذاهای اصلی برای کودک 6 ماهه
برای این نوع غذاها دستورالعمل خاصی نمی‌توان تعیین کرد. این مواد غذایی را میتوانید بپزید یا به‌صورت مخلوط با شیر مادر یا شیر پاستوریزه به کودک بدهید. این غذاها عبارتند از:
- سیبزمینی (ساده و شیرین)
- فرنی
- برنج سیاه و سفید
- جو دوسر
- آرد ذرت
- نان تست
- نان پیتا
- نان سبوس‌دار یا نان جو
منابع پروتئینی مناسب برای غذای نوزاد
این دسته مواد غذایی شامل گوشت، تخم‌مرغ و یا غلات هستند که برای شروع از 6 ماهگی مناسب هستند. این منابع، حاوی مواد مغذی دیگری از جمله آهن و روی هستند که برای نوزادان بسیار مفید می‌باشند. منابع پروتئینی شامل:
- گوشت سفید (مرغ، بوقلمون، ماهی و …)
- گوشت قرمز (گوساله، بره، گوسفند، شترمرغ و …)
- تخم‌مرغ، بلدرچین و …
- عدس، لوبیا، توفو و …
غذاهای لبنی مناسب برای کودکان شش ماهه
مواد غذایی لبنی پاستوریزه مانند ماست و پنیر پاستوریزه را نیز از 6 ماهگی میتوانید به نوزادان بدهید. از شیر پرچرب نیز میتوانید در پخت‌و‌پز و غذاهای مخلوط استفاده کنید، ولی بهتر است از شیر به عنوان نوشیدنی، تا 12 ماهگی برای کودک استفاده نکنید.
حرکت غذای کودک به سمت پوره و فینگرفود
برای اینکه فرزند شما به سرعت با انواع بافت‌ها و سلایق مختلف آشنا شود، بهتر است بعد از مدتی به سمت غذاهای پوره‌مانند یا فینگر فود بروید. این امر به کودک کمک میکند هنگام غذا خوردن، با جویدن و جابجایی مواد غذایی مختلف درون دهان آشنایی پیدا کند.
کم‌کم یک قاشق کودکانه به نوزاد بدهید و بگذارید در حضور شما، خودش غذا بخورد؛ این یک مهارت مهم برای یادگیری است.
پرسش: چه زمانی متوجه می‌شویم نوزاد به اندازه کافی غذا خورده است؟
پاسخ: کودکان با تکان دادن سر و بستن دهان خود، به شما این خبر را می‌دهند که به اندازه کافی غذا خورده‌اند.
زمان مناسب برای از شیر گرفتن نوزاد
زمان مناسب برای اینکه کودک را از شیر بگیرید کاملاً به خود نوزاد و مادر بستگی دارد. اما به‌طور معمول سن از شیر گرفتن کودک را بین یک تا دوسالگی می‌دانند. تا آن زمان باید غذای کودک را متنوع کرده باشید تا تمامی موارد مغذی لازم را دریافت کند.
نوشیدنی در غذای کودک شش ماهه
این نکته بسیار مهم است، بین وعده‌های غذایی، یک استکان آب را داخل شیشه شیر ریخته و اجازه دهید خود نوزاد آب بنوشد، این عمل برای رویش دندان‌های نوزاد نیز دارای اهمیت است.
اگر نوزاد شما زیر 6 ماه سن دارد قبل از خوردن آب حتماً آن را بجوشانید و استریل کنید.
نکته مهم: نوشیدنی‌های شیرین مانند میلک شیک، آب‌میوه صنعتی یا نوشیدنی گازدار می‌توانند قند زیادی داشته باشد، بنابراین از خوراندن این نوشیدنی‌ها به کودک تا جای ممکن خودداری کنید.
نکته بسیار مهم: شیر گاو را تا 12 ماهگی به کودک ندهید ولی از 6 ماهگی میتوانید در آشپزی با سایر مواد غذایی از شیر گاو هم استفاده کنید.
7 غذای مغذی و ساده برای کودک شش ماهه
در این قسمت با هفت غذای کودک ساده و بسیار مقوی آشنا می‌شوید. در ویدئوی زیر طرز تهیه این غذاها را که در ادامه توضیح داده‌ایم میتوانید ببینید.
1- پوره نخودفرنگی
نخودفرنگی منبعی غنی از آهن، پروتئین، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، ویتامین E و C است. شما میتوانید هنگام پوره کردن نخودفرنگی‌ها، پوست آنها را جدا کنید تا برای کودک خوشایند باشد.
حدود 15 دقیقه نخودها را درون بخارپز، بپزید. نخودها و شیر مادر را با هم مخلوط کنید و سپس از صافی بگذرانید و در ظرف غذای کودک بریزید.
2- شیربرنج مخصوص نوزاد
برنج یکی از کربوهیدرات‌های بدون ایجاد آلرژی است که به راحتی هضم می‌شود.
برنج را بشویید و اجازه دهید 1 تا 2 ساعت خیس بخورد. سپس با مقداری آب بگذارید روی شعله ملایم تا پخته شود و در انتها شیر را به آن اضافه کنید و هم بزنید.
بعد از پخته شدن، اجازه دهید مخلوط خنک شود و سپس با میکسر، شیربرنج را کاملاً یک‌دست کنید. توجه داشته باشید که به هیچ وجه داخل شیربرنج از شکر استفاده نکنید.
3- پوره موز؛ برای غذای نوزاد شش ماهه
موز نیز حاوی پروتئین، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، ویتامین A، ویتامین گروه B و ویتامین C است.
موز غذایی کامل برای نوزاد و سرشار از فیبر است ولی از مصرف زیاد آن باید خودداری کنید چرا که باعث ایجاد یبوست در نوزاد می‌شود. برای آشنا کردن مزه پوره موز به ذائقه نوزاد، آن را با شیر مادر ترکیب کنید.
4- پوره آووکادو
آووکادو نیز نامی است که به تازگی برای ما ایرانی‌ها آشنا شده است. چربی موجود در بافت این میوه برای مغز و رشد جسمانی نوزاد بسیار عالی است.
آووکادوی رسیده را پوره کنید و مقداری شیر مادر به آن اضافه کنید تا طعم دلپذیری برای کودک داشته باشد.
5- پوره سیبزمینی شیرین؛ بهترین غذای کودک شش ماهه
سیبزمینی شیرین حاوی ویتامین، آنتی‌اکسیدان و فیبر فراوان است. پوره سیبزمینی شیرین به همراه مقدار کمی آب یا شیر مادر، یکی از بهترین غذاهای نوزاد شما می‌شود.
سیبزمینی را ترجیحاً با چنگال پوره کنید تا بافت یک‌دست خود را از دست ندهد.
6- پوره هویج شیرین
هویج پخته‌شده به دلیل طعم شیرینش، برای غذای کودک شش ماهه بسیار لذت‌بخش است. هویج، منبع غنی از بتاکاروتن و ویتامین آ است.
هویج‌ها را درون بخارپز بپزید و سپس با چنگال پوره کنید. مانند همیشه برای دلپذیرتر کردن آن کمی از شیر مادر به همراه آب به آن اضافه کنید.
7- حریره بادام غذای کودک
بادام به تنهایی دارای فوائد بسیار زیادی از جمله تنظیم سطح کلسترول، سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن دارد و انرژی‌زای طبیعی است.
ترکیب بادام با شیر مادر یا آب بهترین انتخاب برای غذای کودک و افزایش انرژی و تضمین سلامتی اوست. برای این کار ابتدا بادام‌ها را داخل آب بگذارید و پوستشان را جدا کنید، سپس با مخلوط کن آسیاب نمایید و با آرد برنج و آب (یا شیر مادر) بگذارید بجوشد.
سخن پایانی
خب در این مقاله تا جای ممکن بایدها و نبایدهای مهم برای غذای کودک 6 ماهه را بیان کردیم. در مطلب دیگری به نکات مهم تغذیه کودک 7 تا 9 ماهه خواهیم پرداخت.
نظر شما چیست؟ جای چه غذایی برای کودک شش ماهه در این مطلب خالی است؟ خوشحال می‌شویم از نظرات و تجربیات ارزشمندتان در بخش کامنت‌ها باخبر شویم.
اگر سن کودک شما به 6 ماه رسیده است و در سیسمونی او لوازم غذاخوری مورد نیاز را تهیه نکرده‌اید، الان بهترین زمان خرید این وسایل است. تنها یک کلیک تا فروشگاه کارترزلند فاصله دارید 🙂
کاچی هم اگه رعایت شه مواردش میتونه خیلی مفید باشه.
بله بسیار مفید است هم برای نوزاد، هم برای مادر.