دیابت بارداری، یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامتی در دوران بارداری است که میتواند تأثیرات جدی بر سلامت مادر و نوزاد داشته باشد. اگر شما هم باردار هستید و یا می‌خواهید باردار شوید، باید بدانید دیابت بارداری چیست و علائم آن کدام است و چه طور میتوان با آن مقابله کرد.
البته که قرار نیست هر خانم بارداری دچار دیابت بارداری شود، اما داشتن اطلاعات کافی در مورد آن، شاید به کمتر نگران‌شدنتان کمک کند. این نگرانی به خصوص وقتی بارداری در سنین بالا باشد، ممکن است باعث ایجاد استرس و اضطراب بیشتری در مادران آینده شود.
در این مقاله به بررسی علل، علائم و راه‌های مدیریت این بیماری خواهیم پرداخت.
فهرست:
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری، نوعی اختلال قند خون است که فقط در دوران بارداری و تنها در 4 درصد از بارداری‌ها (+) اتفاق می‌افتد و با به دنیا آمدن نوزاد از بین می‌رود و همه چیز به حالت طبیعی باز می‌گردد. در این دوران، تغییرات هورمونی در بدن مادر سبب افزایش سطح قند خون می‌شود.
برخی از زنان نمی‌توانند به اندازه کافی انسولین تولید کنند تا با این تغییرات مقابله کنند که این موضوع منجر به بروز دیابت بارداری می‌شود. اگر این وضعیت کنترل نشود، میتواند به سلامت مادر و جنین آسیب بزند و خطراتی را به دنبال داشته باشد.
خطرات دیابت بارداری
دیابت بارداری، در صورت عدم کنترل مناسب میتواند به سلامت مادر و جنین آسیب بزند. این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- ایجاد ماکروزومی در اثر دیابت بارداری. این وضعیت به معنی بزرگ بودن بیش از حد جنین است که میتواند در هنگام زایمان مشکلاتی ایجاد کند.
- اگر جنین بزرگتر از حد طبیعی باشد (ماکروزومی)، ممکن است نیاز به عمل سزارین باشد.
- دیابت بارداری میتواند باعث افزایش فشار خون و پره اکلامپسی (Pre-eclampsia) شود.
- افت سطح قند خون و مواد معدنی در هنگام تولد در نوزاد.
- در برخی موارد، دیابت بارداری میتواند منجر به زردی در نوزاد شود.
- زایمان زودرس.
- مشکلات تنفسی موقتی در نوزاد.
- افزایش احتمالی اضافه وزن، چاقی و ابتلا به دیابت نوع ۲ در بزرگسالی.
- عفونت‌های ادراری.
به همین دلیل، کنترل دقیق سطح قند خون در طول دوران بارداری بسیار مهم است. این موضوع به حفظ سلامت مادر و جنین کمک میکند.(+)
علل بروز دیابت در بارداری چیست؟
در اینجا به علت بروز دیابت بارداری در بعضی از مادران می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم چرا گاهی مادران دچار دیابت شده و مشکلاتی برایشان پیش می‌آید.
دیابت بارداری که فقط در طول دوران بارداری اتفاق می‌افتد، به دلیل عوامل مختلفی میتواند رخ دهد:
- تغییرات هورمونی: در طول بارداری، تغییرات هورمونی در بدن مادر میتواند باعث افزایش سطح قند خون شود.
- کمبود انسولین: بدن برخی از زنان نمی‌تواند به اندازه کافی انسولین تولید کند تا با این تغییرات مقابله کند.
- سن بالای 25 سال: زنانی که سن بیشتری دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند. ( البته در بعضی موارد)
- چاقی یا اضافه وزن: زنانی که چاق یا دارای اضافه وزن هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.
- سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت: زنانی که در خانواده افرادی مبتلا به دیابت دارند، با احتمال بیشتری ممکن است به این بیماری دچار شوند.
- سابقه تولد نوزاد با وزن بالا: زنانی که در بارداری‌های قبلی نوزادی با وزن بالا (4 کیلوگرم یا بیشتر) به دنیا آورده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- سابقه ابتلا به پیش‌دیابت: زنانی که قبل از بارداری میزان قند خون بالاتر از حد طبیعی داشته‌اند.
- سابقه ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS).
- عدم تحرک و فعالیت بدنی کافی.
- ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی یا فشار خون بالا.
این موارد می‌توانند به تنهایی یا با هم ترکیب شوند تا موجب دیابت بارداری شوند. بنابراین، در کنار کنترل دقیق سطح قند خون در طول دوران بارداری، باید به سبک زندگی خود نیز توجه کنید. در صورت وجود این موارد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
علائم دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری معمولاً بدون علامت خاصی است و اغلب در طی غربالگری‌های روتین بارداری در هفته 24 تا 28 بارداری تشخیص داده می‌شود. در این بازه از زمان بهتر است به توصیه پزشک خود حتماً تست قند خون را انجام بدهید.
با این حال، برخی از علائمی که ممکن است در دیابت بارداری دیده شود، عبارتند از:
- عطش شدید: ممکن است افراد تشنگی زیادی حس کنند و مقدار زیادی آب بنوشند.
- تکرر ادرار: به دلیل مصرف زیاد آب، ممکن است خانم باردار تجربه تکرر ادرار پیدا کند.
- خستگی: فرد ممکن است بیش از حد احساس خستگی یا ضعف کنند.
- افزایش اشتها: برخی افراد ممکن است احساس گرسنگی زیادی داشته باشند.
- عفونت‌های ادراری مکرر: برخی افراد ممکن است به عفونت‌های ادراری مکرر مبتلا شوند.
- افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک جنین: در برخی موارد، میزان مایع آمنیوتیک جنین ممکن است افزایش یابد.
- افزایش غیرطبیعی وزن: در برخی موارد، افزایش وزن دوران حاملگی، بیش از اندازه نرمال می‌شود که ممکن است به دلیل ابتلا به دیابت بارداری باشد.
لطفاً توجه داشته باشید که این علائم ممکن است نشانه‌های بیماری‌های دیگری هم باشند. بنابراین، در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، قبل از پیش‌داوری و نتیجه‌گیری، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
درمان دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولاً درمانی ندارد و تنها راه مقابله، کنترل آن تا انتهای بارداری است تا بتوانید زایمان راحتی داشته و نوزادی سالم به دنیا بیاورید. توجه داشته باید که سریعترین راه درمان دیابت بارداری همان کنترل دقیق میزان قند خون و عمل کردن به توصیه‌های پزشکتان است.
کنترل و درمان دیابت بارداری معمولاً شامل سه بخش اصلی زیر است که هر کدام در جای خود مهم هستند و باید به آن توجه کامل داشته باشید:
- رژیم غذایی: یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل مصرف غذاهای فیبردار مانند حبوبات و غلات سبوس‌دار و کاهش مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و شیرینی‌جات است، بسیار مهم است. مهمترین بخش همین قسمت است که باید به خوردنی‌های خود خیلی توجه کنید و کاملاً مراقب باشید.
- فعالیت بدنی: فعالیت بدنی منظم میتواند به کنترل سطح قند خون کمک کند. پیاده‌روی و انجام ورزش‌های سبک تحت نظر پزشک بسیار کمک میکند تا دیابت خود را کنترل کنید.
- داروها: در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای خوراکی مانند متفورمین یا انسولین تزریقی برای کنترل قند خون باشد. در این مورد، حتماً باید با تجویز و توصیه پزشک عمل شود. عدم رعایت احتیاط در این مورد و مصرف خودسرانه دارو ممکن است برای جنین خطرناک باشد.
نکات مهم در رژیم دیابت بارداری
در یک رژیم غذایی مناسب برای دیابت بارداری به موارد زیر توجه کنید:
- کاهش مصرف چربی، شکر و نمک: مصرف کمتر چربی، شکر و نمک در غذاها میتواند به کنترل سطح قند خون کمک کند.
- افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات حاوی فیبر هستند که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند.
- تنظیم اندازه وعده‌های غذایی: اندازه وعده‌های غذایی باید مناسب باشد تا از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری شود.
- صبحانه مناسب: صبحانه مناسب و مغذی برای زنان باردار بسیار مهم است.
- برنامه غذایی منظم: داشتن یک برنامه غذایی منظم میتواند به کنترل دیابت بارداری کمک کند.
لیست غذاهای مناسب دیابت بارداری:
- لوبیا: لوبیا، منبع خوبی از فیبر و پروتئین است که به کنترل سطح قند خون کمک میکند.
- میوه‌های خانواده توت: این میوه‌ها، منابع خوبی از فیبر و آنتی‌اکسیدان هستند.
- برنج قهوه‌ای: برنج قهوه‌ای، منبع خوبی از فیبر و کربوهیدرات پیچیده است که به کنترل سطح قند خون کمک میکند.
- ماست یونانی: ماست یونانی، سرشار از پروتئین و کلسیم است که به سلامتی شما و نوزادتان کمک میکند.
- سیب‌زمینی شیرین: سیب‌زمینی شیرین، منبع خوبی از فیبر، ویتامین A و C است که به سلامتی شما و نوزادتان کمک میکند.
- نان با آرد کامل: نان با آرد کامل، پر از فیبر و کربوهیدرات پیچیده است که به کنترل سطح قند خون کمک میکند.
در اینجا یک نمونه از جدول رژیم غذایی دیابت بارداری را برایتان قرار می‌دهیم تا بتوانید مشابه آن برای خود یک جدول تغذیه درست کرده و تغذیه خود را تحت کنترل بگیرید.(+)
لطفاً توجه داشته باشید، برای شروع هر رژیم غذایی، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه الزامی است. این رژیم‌ها باید بر اساس نیازهای شما توسط متخصصین تجویز شوند. این اقدامات می‌توانند به کنترل دیابت بارداری و حفظ سلامت شما و نوزادتان کمک کنند.
و در پایان …
همان‌طور که گفته شد دیابت بارداری، نوعی دیابت است که در دوران بارداری رخ میدهد و در حدود 4% از بارداری‌ها را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری میتواند باعث مشکلات جدی برای مادر و جنین شود پس حتماً علائم و هشدارهای پزشکان را جدی بگیرید و با کنترل این بیماری به خود و فرزندتان کمک کنید تا شاهد روزهای زیبا و بدون دردسر برای خود و خانواده خود باشید. حتماً به تغذیه و پیاده‌روی در دوران بارداری و حتی قبل از آن اهمیت بدهید چرا که بهترین راه‌حل فقط رسیدگی به شرایط عمومی خود شماست.
کنترل دیابت بارداری امری ممکن است و خیلی از مادران با آن مواجه بوده‌اند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائم دیابت بارداری را تجربه کرده‌اید، آن‌ها را با ما در میان بگذارید تا اطلاعات یکدیگر را کامل کنیم.
برای مطالعه بیشتر:
آخرین دیدگاهها