زردی نوزاد یک وضعیت بالینی است که در روزهای اولیه پس از تولد نوزاد، باعث زردی پوست و چشم نوزاد میشود. شدت زردی کودک به تغذیه در دوران بارداری و عوامل متعددی بستگی دارد، اما این وضعیت معمولأ در بیشتر نوزادان رخ میدهد و والدین را نگران میکند.
زردی در نوزاد به‌طور طبیعی بین یک تا دو هفته طول میکشد؛ اما اگر درجه آن شدید بوده و طولانی شود، عوارضی را به همراه خواهد داشت. اما نگران نباشید با مراقبت‌های خانگی و پزشکی می‌توانید به درمان زردی نوزاد کمک کنید.
در این مقاله به شما کمک می‌کنیم تا زردی نوزاد را تشخصی دهید و راهکارهای درمانی برای رفع آن انجام دهید. پس تا انتها همراه ما باشید.
فهرست مطالبی که در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
- علت زردی نوزاد چیست؟
- چه علائمی در نوزاد نشان دهنده زردی است؟
- آیا زردی برای نوزاد عوارض دارد؟
- درمان زردی نوزاد
علت زردی نوزاد چیست؟
زردی نوزادان (Neonatal jaundice) ناشی از وجود بیش از حد بیلی‌روبین در خون است. بیلی‌روبین به دلیل تجزیه هموگلوبین در کبد تولید میشود و اگر کبد نوزاد نتواند آن را به‌خوبی دفع کند، درنتیجه کودک دچار زردی میشود.
البته در مواردی نادر می‌تواند علت‌هایی مانند هپاتیت یا اختلالات دستگاه عصبی و… نیز داشته باشد.
چه علائمی در نوزاد نشاندهنده زردی است؟
برای اینکه بتوانیم زردی را در نوزاد تشخیص دهیم و روش‌های درمانی را شروع کنیم، ابتدا باید با علائم آن آشنا شویم.
علائم زردی نوزاد به شرح زیر است:
- پوست زرد: اصلی‌ترین و واضح‌ترین علائم زردی در نوزادان، پوست زرد است. پوست نوزاد در نواحی صورت، چشم‌ها، دست، پا و سایر قسمت‌های بدن زرد میشود.
- چشم‌های زرد: علاوه بر نواحی اطراف چشم، به داخل چشم‌های نوزاد دقت کنید. اگر نوزاد دچار زردی شود، قسمت سفیدی چشم به زردی می‌زند.
- کاهش اشتها: زردی منجر به کاهش اشتهای نوزاد میشود. در این حالت نوزاد به طور واضح علاقه‌ای به شیرخوردن نخواهد داشت.
- تغییر رنگ ادرار و مدفوع: در برخی نوزادان، زردی سبب تیره‌شدن رنگ ادرار و روشنتر شدن مدفوع او میشود.
- تغییر رنگ دهان و زبان: بعضی مواقع هم به دلیل زردی، رنگ دهان و زبان نوزاد به رنگ زرد تغییر می‌یابد.
آیا زردی برای نوزاد عوارض دارد؟
مشکل زردی در کودکان تازه متولدشده در بیشتر مواقع بیخطر است و عوارضی نخواهد داشت. اما اگر شدت آن بیشتر شود و توجهی به درمان آن نشود، مشکلات جدی‌تری در نوزاد ایجاد خواهد کرد.
از عوارض زردی نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیلی‌روبینمی: اگر به زردی در نوزاد توجهی نشود و میزان آن زیاد شود، منجر به افزایش بیلی‌روبینمی در خون میشود. درنتیجه افزایش بیلی‌روبینمی در خون نیز به سلول‌های عصبی نوزاد آسیب می‌رسد.
- اختلالات مرتبط با کبد: زردی که در نوزادان مشاهده میشود، ممکن است که ناشی از مشکلات کبدی باشد. این مورد باید توسط پزشک ارزیابی و درمان شود.
- اختلالات سیستم عصبی: در برخی مواقع زردی می‌تواند ناشی از اختلالات سیستم عصبی در نوزاد ایجاد شود. اگر این مورد بهموقع تشخیص و درمان نشود، به سیستم عصبی نوزاد آسیب‌های زیادی وارد خواهد کرد.
درمان زردی نوزاد
گفتیم که معمولأ بیشتر نوزادان در روزهای اولیه تولد خود دچار زردی می‌شوند، اما مهمترین چیزی که در این باره مهم است، درمان آن است. برای درمان زردی نوزاد روش‌های زیادی وجود دارد و بسته به میزان درجه زردی، روش‌های درمان متفاوت است؛ بنابراین بهتر است که ابتدا با جدول درجه‌بندی زردی نوزاد آشنا شوید و سپس به سراغ روش‌های درمانی بروید.
| وسعت زردی | شدت زردی |
| فقط صورت و گردن زرد است | 1 |
| قفسه سینه و پشت بدن هم زرد است | 2 |
| از ناف تا زانو هم زرد است | 3 |
| دست‌ها و پاها هم زرد است | 4 |
| توی دست و کف پاها هم زرد است | 5 |
در هر درجه وسعت زردی که نوشته شده، به اضافه قسمت قبلی زرد است. در درجه 5، تقریباً کل بدن نوزاد زرد است. به کمک جدول بالا می‌توان از شدت زردی در نوزاد تازه متولد شده باخبر شد. همچنین اگر می‌گویید که از کجا بفهمیم زردی نوزاد کم شده و تغییریافته، علائم جدول به شما کمک خواهد کرد.
حال که با درجه و شدت زردی نوزاد آشنا شدیم و فهمیدیم زردی چقدر طول میکشد تا در نوزاد رفع شود، نوبت درمان آن است. روش‌های زیادی برای درمان زردی وجود دارد که در ادامه به همه آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
درمان زردی نوزاد به روش‌های خانگی و سنتی
با اینکه برای درمان زردی توصیه میشود که به پزشک مراجعه کنید، اما درمان زردی نوزاد در خانه با داروی گیاهی از دیرباز مرسوم بوده است. اکثر خانواده‌ها نیز از این روش‌ها استفاده می‌کنند.
از معمول‌ترین و بی‌خطرترین روش‌های خانگی برای از بین بردن زردی نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغذیه مکرر نوزاد برای از بین بردن بیلی‌روبین موجود در کبد
- ماساژ کودک با استفاده از روغن بچه برای افزایش جریان خون و دفع بیلی‌روبین
- تغذیه با شیر مادر که حاوی ضدعفونی‌کننده بوده و مقوی است.
- مناسب‌بودن دمای اتاق برای زردی نوزاد (دمای مناسب بین 28 تا 32 درجه است)
استفاده از دستگاه فوتوتراپی برای درمان زردی نوزاد
یکی از روش‌های درمانی برای زردی نوزادان استفاده از دستگاه زردی نوزاد است. بعضی مواقع افراد از لامپ مهتابی برای درمان زردی در خانه استفاده می‌کنند و نوزاد را زیر نور مستقیم و نزدیک مهتابی قرار می‌دهند که امروزه این روش به دلیل خطراتی که ممکن است برای پوست نوزاد داشته باشد توصیه نمی‌شود.
دستگاه‌های درمان زردی نیز دارای یک مهتابی مخصوص با نور کنترل‌شده و محفظه هستند که کودک تا زمان رفع زردی، درون آن نگه‌داری میشود. در مواقعی که شدت زردی نوزاد زیاد نیست، والدین ترجیح می‌دهند با کرایه این دستگاه‌ها به مدت چند روز، از کودک در منزل پرستاری کنند تا مجبور به بستری کردن او در بیمارستان نشوند.
اگر قصد خرید یا اجازه این دستگاه را دارید، لازم است از نکات ایمنی و نحوه استفاده از آن مطلع باشید. از سایت دکتر شیخ‌الاسلامی می‌توانید اطلاعات بیشتری کنید.
اثر تغذیه مادر برای زردی و درمان آن در نوزادان | مواد غذایی مفید و مضر
از آنجایی که بیشتر نوزادان از شیر مادر تغذیه می‌کنند، مهم است مادران بدانند که چه غذایی برای زردی نوزاد مضر است تا آن‌ها را نخورند. یا اینکه برای رفع زردی نوزاد مادر چه بخورد تا سریع‌تر زردی رفع شود.
بهترین مواد غذایی برای مادر جهت جلوگیری و درمان زردی نوزاد عبارت‌اند از: (+)
- مصرف غلات کامل مانند گندم، گندم سیاه، ذرت، جو دوسر، کینوا
- سبزیجات تازه شامل ویتامین A و C مانند انواع کلم، هویج، اسفناج
- مصرف برخی میوه‌ها مانند انبه، پاپایا، توت، مرکباتی مثل لیموی تازه و نارگیل
در کنار مواد غذایی که توصیه میشود مادر باید برای درمان زردی در فرزند خود میل کنند، باید از خوردن برخی مواد غذایی نیز خودداری کنند.
مواد غذایی مضر برای مادر که موجب افزایش زردی می‌شوند شامل موارد زیر هستند: (+)
- غذاهای دیرهضم مانند کله‌پاچه، بادمجان، غذاهای سرخ‌کردنی و فست‌فودها
- ادویه‌جات از قبیل فلفل، دارچین، زنجبیل
- نوشیدنی‌های الکلی
- غذاهایی با طبع گرم بالا
- مصرف سیر و پیاز به صورت خام
- کوشت گاو
کلام آخر
ممکن است زردی در بیشتر نوزادان تازه متولدشده دیده شود. اما موردی که اهمیت دارد، تشخیص و درمان به موقع آن است. امروزه مادران می‌توانند در زمان بارداری خود، با افزایش سطح آگاهی توسط امکانات موجود، بهتر از نوزاد خود مراقبت کنند.
در روزها و هفته‌های اول پس از تولد نوزاد، مشغله والدین به قدری زیاد میشود که ممکن است فرصت خروج از منزل را به سختی پیدا کنند. در چنین مواقعی، خرید اینترنتی مایحتاج نوزاد از یک سایت معتبر، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
سایت فروشگاه آنلاین کارترزلند، با عرضه انواع لباس‌های برند کارترز اصل و سایر لوازم ضروری کودک از بهترین برندهای ایرادنی و خارجی، به‌عنوان یک همراه مطمئن در کنار شماست. اگر مایلید سری به محصولات متنوع این فروشگاه بزنید از دو لینک زیر می‌توانید استفاده کنید.
نگرانی والدین درباره نوزاد تازه متولد شده امری عادی است. به‌خصوص اگر برای اولین بار لذت شیرین مادر شدن را تجربه کنند. بنابراین استفاده از تجربیات دیگران و آگاهی در این زمینه برای آن‌ها مفید خواهد بود. اگر فرزند شما هم در بدو تولید دچار زردی شده و تجربه‌ای در این زمینه دارید، در بخش کامنت‌های زیر همین مطلب با مادران دیگر به اشتراک بگذارید.
برای مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند مطالعه مطالب زیر را پیشنهاد می‌کنیم:
آخرین دیدگاهها